Muzeum samorządowe to nie j.s.t. i PCC musi płacić

Muzeum samorządowe (tj. działające jako jednostka organizacyjna jednostki samorządu terytorialnego) pozyskujące część zbiorów w drodze zakupu zapytało fiskusa, czy przy tego rodzaju transakcjach ma prawo korzystać ze zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych. Wyraziło ono przekonanie, że powinno zostać zwolnione, z powołaniem się na treść dwóch interpretacji podatkowych  wydanych na wniosek innych podatników. Miało z nich wynikać, iż  ze zwolnienia mogą korzystać transakcje sprzedaży, w  których kupującym byłoby muzeum będące jednostką organizacyjną jednostki samorządu terytorialnego lub należące wprost do Skarbu Państwa.

Dostrzegając fakt, iż ustawodawca określając katalog podmiotów korzystających ze zwolnienia z art. 8 pkt 4 ustawy o PCC nie wymienił w nim jednostek organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (czy – bardziej konkretnie – samorządowych jednostek kultury), uważało, iż z treści przywołanych interpretacji wnioskować należy, iż przewidziane w tym samym przepisie zwolnienie z opodatkowania PCC jednostek samorządu terytorialnego powinno obejmować także zakupy realizowane przez ich jednostki organizacyjne.

Wycena nieruchomości przez fiskusa nie może być dowolna

Podatniczka, która za kwotę 50 tys. złotych dokonała zakupu niezabudowanej działki o powierzchni ponad 2,5 tys. metrów, wzbudziła zainteresowanie skarbówki, która uznała, iż cena sprzedaży jest zaniżona. Kobieta argumentowała, że cenę zakupu obniżył rolny charakter gruntu. Organ podatkowy ocenił, iż wartość działki jest znacznie wyższa (ponad 125 tys. złotych) i wezwał kobietę do podwyższenia wartości nieruchomości. Przy braku odpowiedzi nowej właścicieli działki, powołany został biegły, który ustalił wartość działki na niespełna 85 tysięcy złotych. Mimo zastrzeżeń podatniczki wniesionych do sporządzonego operatu szacunkowego, fiskus podtrzymał swoją decyzję i wyznaczył kwotę do zapłacenia z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych. Jego zdaniem, działka leżała częściowo na terenie przeznaczonym do zabudowy zagrodowej, do pozwalało oznaczać jej wartość podobnie jakby miała status działki budowlanej.

Podatniczka zaskarżyła decyzję urzędu skarbowego do drugiej instancji fiskusa, wskazując m.in. na rolny charakter działek, którego dowodem miało być opłacanie podatku rolnego, a także na błędy w sporządzeniu operatu szacunkowego polegające na złym doborze materiału porównawczego. Ten ostatni argument oparła na fakcie, iż biegły odniósł się do transakcji na rynku nieruchomości w danej miejscowości, ale powoływał się na realia rynkowe w regionie. Wskazała też na fakt, iż nawet gdyby uznać działkę za przeznaczoną do zabudowy zagrodowej, to większe wymagania w stosunku do wykorzystującego ją w ten sposób nie pozwalają na stosowanie wyceny jak dla działki budowlanej.

Izba skarbowa odrzuciła te zastrzeżenia, uznając sposób wykonania wyceny nieruchomości za zgodny z przyjętymi standardami oraz wskazując fakt, iż  przeznaczenie terenu do zabudowy biegły stwierdził w oparciu zapisy obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego. Uznanie części działki za znajdującą się w obszarze przeznaczonym do zabudowy zagrodowej musiało wpłynąć na wartość wyceny dokonanej przez rzeczoznawcę, zmuszając go do zwiększenia wartości działki w stosunku do tej, jaką posiadałby grunt w całości o charakterze rolnym.

Kobieta zaskarżyła decyzję fiskusa do sądu, zarzucając organom podatkowym brak obiektywnej oceny stanu faktycznego i podważanie prawdziwości danych o zrealizowanej transakcji bez materiału dowodowego.  Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie nie podzielił tej opinii, oceniając działania fiskusa jako prawidłowe.

W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego podatniczka twierdziła, iż sąd  niesłusznie potraktował nieruchomość jako działkę budowlaną oraz błędnie uznał za prawdziwe twierdzenia fiskusa, iż w miejscowości tej nie dokonywano porównywalnych transakcji.  NSA potraktował zarzuty kobiety z większa uwagą, uznając je po części za słuszne. W wyroku z 9 września 2014 roku (II FSK 875/10) zdecydował się na odesłanie sprawy ponownie do sądu pierwszej instancji, uznając za słuszny zarzut naruszenia art. 151 w zw. z art. 145 par 1 pkt 1 lit. c w zw. z art. 122, art. 187 par 1 i art. 191 Ordynacji podatkowej. Przypominając, iż organ podatkowy może w sytuacji kontrowersji dotyczącej wartości nieruchomości powołać biegłego dla profesjonalnego dokonania jej wyceny, sąd przypomniał, iż wynik pracy rzeczoznawcy stanowi tylko jeden z dowodów w tego typu sprawie, a o wycenie stanowi organ podatkowy, a nie treść operatu szacunkowego. A skoro decyduje fiskus, to powinien w uzasadnieniu decyzji wyjaśnić, na czym opiera przyjętą przez siebie wycenę nieruchomości, bowiem istniejące przepisy nie dają mu prawa do swobodnego kształtowania wartości rynkowej dóbr, niezależnie od wartości rynkowej. Jak przypomniał NSA, z punktu widzenia PCC ma to podstawowe znaczenie, gdyż dotyczy ustalenia podstawy opodatkowania, którą w przypadku tej daniny jest wartość rzeczy lub prawa majątkowego.

Zdaniem sądu, organy podatkowe postąpiły niewłaściwie nie sprawdzając oznaczenia nieruchomości w ewidencji gruntów oraz nie badając zasadności twierdzeń biegłego, iż nie mógł dokonać porównania z kupionymi w tej samej miejscowości z uwagi na ich rolny charakter lub skrajny charakter. To właśnie realia cenowe podobnych transakcji powinny być podstawą dla wyceny wartości działki nabytej przez podatniczkę, gdyż lokalizacja ma znaczenie w wyznaczaniu wartości nieruchomości. Dodatkowo, NSA zwrócił uwagę na słuszność argumentacji podatniczki dotyczącej błędnego traktowania przez fiskusa nieruchomości przeznaczonej do zabudowy zagrodowej tak samo jak działki budowlanej.

Spółdzielcze prawo własnościowe nie jest rzeczą, więc zapłacisz PCC na licytacji komorniczej

Podatnik, który na licytacji komorniczej nabył własnościowe prawo spółdzielcze do lokalu użytkowego znajdującego się w budynku należącym do spółdzielni mieszkaniowej zapytał izbę skarbową czy z związku z tą transakcją powinien zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych. Wyjaśnił przy tym, iż lokal ów posiada założoną księgę wieczystą, wyrażając jednocześnie przekonanie, iż zakup lokalu na licytacji komorniczej nie wywołuje obowiązku podatkowego PCC.

Nieodpłatne użytkowanie nieprawidłowe bez PCC

Podatnik pragnął przekazać synowi na 10 lat pewną kwotę pieniędzy w gotówce, czyniąc to w formie kodeksowej umowy nieodpłatnego użytkowania nieprawidłowego. W treści umowy miał występować jako właściciel tej kwoty pieniędzy oddający je bez wynagrodzenia na określony czas.  Rozpytując o skutki podatkowe takiej operacji w swoim urzędzie skarbowym, zorientował się, iż może być ona potraktowana jako podlegająca podatkowi od czynności cywilnoprawnych umowa pożyczki, poprosił wiec fiskusa o wyjaśnienie jakie skutki spowoduje tego typu czynność prawna, będąca w jego przekonaniu zawarciem umowy nieodpłatnego użytkowania nieprawidłowego, stosownie do treści art. 264 Kodeksu cywilnego.

Wniesienie aportem do spółki z o.o., przedsiębiorstwa osoby fizycznej opodatkowane PCC

Podatnik prowadzący działalność gospodarczą polegającą na produkcji metalowych konstrukcji i ich elementów nosił się z zamiarem zostania udziałowcem spółki z .o.o. Nabyciu akcji spółki miało służyć wniesienie aportem posiadanej firmy, rozumianej zarówno jako zespół rzeczy materialnych – takich jak maszyny i urządzenia, personel czy materiały – jak i dóbr niematerialnych tj. nazwy, posiadanych licencji, zezwoleń, koncesji i patentów itp. W aporcie nie została ujęta nieruchomość zaliczona do środków trwałych przedsiębiorcy, bo ta była przeznaczone do wynajmu rzeczonej spółce z o.o.

Kapitalizacja odsetek – PCC

Podatnicy nie uzyskujący od dłużnika zapłaty należności, po trzech miesiącach zwłoki, mogą dokonać kapitalizacji odsetek czyli zwiększyć wartość długu o kwotę niezapłaconych odsetek.

Wpływa to jednak na konieczność zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych. PCC  nie dotyczy jednak pożyczki wspólników dla spółki. W przypadku spółek kapitałowych pożyczka wspólnika dla spółki jest zwolniona z tego podatku. Jednakże jeśli pożyczki własnej spółce udziela wspólnik spółki osobowej,  oznacza to zmianę umowy spółki i jest opodatkowane zgodnie z przepisami dla tej czynności.

Opodatkowanie PCC konwersji pożyczki na kapitał zakładowy

W interpretacji ogólnej Ministra Finansów nr PL/LM/830/14/BNJ/10/27 z dnia 22 lutego 2010 r. stwierdzono, że odliczeniu od podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych lub odpowiednio zwolnieniu od tego podatku podlegają także kwoty pożyczek udzielonych spółce kapitałowej przez wspólnika, opodatkowane przed dniem 1 maja 2004 r., jeżeli konwertowane są na kapitał zakładowy spółki po tym dniu. Jeżeli obowiązek podatkowy z tytułu zmiany umowy spółki kapitałowej związanej z podwyższeniem kapitału zakładowego powstał w okresie od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. od podstawy opodatkowania odlicza się kwotę opodatkowanej pożyczki, a jeżeli obowiązek ten powstał od dnia 1 stycznia 2009 r. zwalnia się od podatku zmianę umowy spółki kapitałowej związaną z podwyższeniem kapitału zakładowego pokrytego z niezwróconej pożyczki udzielonej spółce przez wspólnika albo akcjonariusza, która była uprzednio opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych lub podatkiem od wkładów kapitałowych na terytorium państwa członkowskiego innego niż Rzeczpospolita Polska.

O więcej zapytaj specjalistę